Voor veel ouders kan het een uitdaging zijn om kinderen op te voeden die een gezonde relatie met sociale media hebben. Waarom? Omdat sociale media overal aanwezig zijn. 4,5 miljard mensen maken momenteel wereldwijd gebruik van sociale media, een aantal dat meer dan verdubbeld is ten opzichte van 2 miljard gebruikers in 2015. Sinds 2023 hebben kinderen, tieners en jonge volwassenen gemiddeld 6,6 tot 8,4 sociale media-accounts, een verbazingwekkende stijging van 75% sinds 2014. Dat komt deels door de grote beschikbaarheid van deze platforms en de specialisatie van elk platform. In plaats van één sociale media-account te kunnen gebruiken voor alles, heeft iemand die video’s wil bekijken een YouTube-account nodig, terwijl iemand die meer geïnteresseerd is in foto’s een Instagram-profiel nodig heeft.
Een ander verontrustend feit is de hoeveelheid data dat deze social media platforms verzamelen. Alles wat gebruikers online doen, bekijken en naar luisteren wordt verzameld en opgeslagen in grote databases. Met deze informatie kunnen deze platforms gebruikers nog beter targeten en ze daarmee met langere sessies op het platform houden. ExpressVPN deed hier onderzoek naar.
Onder jongeren is het aantal gevallen van angst en depressie de afgelopen 25 jaar explosief gestegen, met 70 procent. Niet toevallig, hoe meer we te weten komen over sociale media en het gebruik van apparaten, hoe meer negatieve conclusies we trekken over het effect ervan op onze geestelijke gezondheid. Dit is vooral duidelijk bij kinderen en jonge volwassenen, aangezien hun ontwikkeling nog gaande is, waardoor zij een groter risico lopen op negatieve uitkomsten die alomtegenwoordig zijn bij het gebruik van sociale media.
Door onszelf voor te lichten over de rol die sociale media spelen op onze kinderen, zijn we beter in staat hen te helpen er een meer positieve relatie mee te hebben, zodat ze de vruchten ervan kunnen plukken zonder in een spiraal van negatieve gevolgen terecht te komen.
De effecten van sociale media op de geestelijke gezondheid
De afgelopen jaren zijn er verschillende onderzoeken gedaan naar sociale media en de invloed ervan op de mentale gezondheid. Instagram bleek het meest negatieve algemene effect te hebben op de mentale gezondheid van jongeren. Hoewel de positieve effecten van Instagram zelfexpressie, zelfidentiteit, gemeenschapsvorming en emotionele steun omvatten, heeft de populaire app voor het delen van foto’s een negatieve invloed op het lichaamsbeeld, en verhoogt het pesten en “FOMO” (fear of missing out), wat leidt tot grotere gevoelens van angst, depressie en eenzaamheid. Facebook bleek vergelijkbare negatieve effecten te hebben als Instagram in de categorieën pesten, FOMO, lichaamsbeeld, angst, depressie en eenzaamheid, en heeft vooral een negatief effect op nachtrust.
De algemene consensus van deze studies is dat sociale media een “schadelijk effect hebben op de psychologische gezondheid van de gebruikers.” Uit studies is gebleken dat bij tieners en jongvolwassenen die sociale media gebruiken het aantal gemelde depressies met 13% tot 66% toeneemt, wat bijdraagt tot de gevoelens van isolement bij veel tieners.
Opmerkelijk is dat depressie en angst de twee meest voorkomende meetbare uitkomsten van studies waren, ongeacht of de proefpersonen kinderen, tieners of volwassenen waren. Er zijn echter bijzondere gevaren verbonden aan kinderen die sociale media gebruiken. Hier zijn enkele van de meest voorkomende.
Minder vertrouwd met sociale signalen
Kinderen die één op één en in groepen socialiseren is een cruciaal aspect van hun ontwikkeling tijdens hun groei. Gedurende deze tijd worden ze beter afgestemd op de verbale en non-verbale signalen van hun leeftijdsgenoten en deze ervaring helpt hen betere sociale vaardigheden te ontwikkelen.
Als kinderen het grootste deel van hun socialisatie online doen, waar er geen sociale vaardigheden zijn om op te reageren en te interpreteren, kan dit hun groei met betrekking tot sociale signalen afremmen en ervoor zorgen dat zij zich minder op hun gemak voelen bij het socialiseren in persoon – problemen die hen tot op volwassen leeftijd kunnen volgen en hun persoonlijke relaties en kansen op werk kunnen beïnvloeden.
De eindeloze vergelijking
Een ander aspect van sociale media dat gemakkelijk kan leiden tot een laag zelfbeeld en een slechtere geestelijke gezondheid is de voortdurende vergelijking met anderen. Veel mensen gebruiken hun sociale media-accounts om een verheerlijkt beeld van hun leven te geven, en tools als filters maken dit alleen maar erger. Een onderzoek van de Royal Society for Public Health vroeg mensen in de leeftijd van 14 tot 24 jaar hoe sociale media hen beïnvloeden. “Snapchat, Facebook, Twitter en Instagram leidden allemaal tot meer gevoelens van depressie, angst, een slecht lichaamsbeeld en eenzaamheid”, aldus het onderzoek.
Bovendien, wanneer kinderen door sociale media scrollen en geconfronteerd worden met een eindeloze stroom van succesvolle en geliefde vrienden, kan dit de druk op hen verhogen om er op een bepaalde manier uit te zien en zich te gedragen. Dit kan ertoe leiden dat zij hun ware gevoelens verbergen om zowel persoonlijk als online een beter beeld te geven.
Hoe uw kind een gezondere relatie met sociale media krijgt
Als ouder kunt u het apparaat gebruik van uw kind in de gaten houden, samen met hen controleren op hun online activiteiten en hen voorlichten over digitale veiligheid en etiquette. Kinderen zullen immers geneigd zijn uw voorbeeld te volgen en ze kunnen veel leren van uw eigen gedrag.
